MỤC LỤC
Trung Quốc đã và đang khẳng định vị thế là quốc gia có ngành logistics phát triển hàng đầu thế giới, không chỉ nhờ vào lợi thế kinh tế quy mô mà còn thông qua chiến lược đầu tư dài hạn, ứng dụng công nghệ cao và cải thiện cơ sở hạ tầng. Việt Nam, với tham vọng trở thành trung tâm logistics khu vực, có thể học hỏi nhiều từ cách Trung Quốc xây dựng ngành logistics mạnh mẽ và hiệu quả.
Dưới đây là phân tích chi tiết về cách Trung Quốc củng cố vị thế dẫn đầu ngành logistics toàn cầu và những bài học mà Việt Nam có thể áp dụng để phát triển lĩnh vực này.
▶︎ Ngành logistics của Trung Quốc đã có sự tăng trưởng bùng nổ trong hai thập kỷ qua, phản ánh quá trình chuyển đổi kinh tế mạnh mẽ. Với giá trị thị trường logistics hơn 1,7 nghìn tỷ USD vào năm 2022, Trung Quốc chiếm gần 30% thị phần logistics toàn cầu. Dự báo đến năm 2025, thị phần này sẽ tiếp tục tăng, khi Trung Quốc củng cố vai trò dẫn đầu trong cả logistics nội địa và quốc tế.
Yếu tố then chốt giúp Trung Quốc duy trì vị thế số một:
Đầu tư mạnh vào cơ sở hạ tầng logistics, cảng biển, đường sắt, và mạng lưới đường bộ.
Ứng dụng công nghệ tiên tiến như AI, IoT, Blockchain, Robot tự động vào chuỗi cung ứng.
Hỗ trợ chính sách từ chính phủ, đặc biệt là chiến lược "Sáng kiến Vành đai và Con đường" (BRI).
Thương mại điện tử bùng nổ, kéo theo sự phát triển mạnh của logistics chặng cuối.
Trung Quốc đi đầu trong việc sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để tối ưu hóa quản lý chuỗi cung ứng và kho bãi. Các tập đoàn lớn như Alibaba, JD.com đã triển khai hệ thống kho hàng tự động, giúp:
Tăng tốc độ xử lý đơn hàng từ 2-3 ngày xuống chỉ vài giờ.
Giảm thiểu lỗi do con người, tăng độ chính xác trong kiểm soát hàng tồn kho.
Giảm 40-50% chi phí vận hành kho nhờ vào robot tự động.
Ví dụ điển hình: Kho tự động hoàn toàn của JD.com tại Thượng Hải có thể xử lý hơn 200.000 đơn hàng/ngày, với hệ thống robot hoàn toàn thay thế con người.
Bài học cho Việt Nam:
Đẩy mạnh ứng dụng AI và tự động hóa vào quản lý kho bãi để nâng cao hiệu quả logistics.
Khuyến khích doanh nghiệp đầu tư hệ thống phân loại tự động, quản lý kho thông minh.
Hỗ trợ startup công nghệ logistics phát triển nền tảng AI cho quản lý chuỗi cung ứng.
Trung Quốc đã tích hợp blockchain vào hệ thống logistics để cải thiện khả năng theo dõi và minh bạch hóa dữ liệu chuỗi cung ứng. Điều này giúp:
Giảm gian lận, sai sót trong quy trình giao nhận hàng hóa.
Cung cấp dữ liệu thời gian thực cho các bên liên quan (cảng, hãng tàu, nhà nhập khẩu).
Nâng cao hiệu quả hải quan, giúp thông quan nhanh hơn.
Bài học cho Việt Nam:
Phát triển hệ thống blockchain cho logistics, giúp doanh nghiệp theo dõi lô hàng minh bạch hơn.
Kết nối hệ thống dữ liệu logistics với cơ quan hải quan để rút ngắn thời gian xử lý thủ tục xuất nhập khẩu.
Trung Quốc áp dụng cảm biến IoT trong toàn bộ chuỗi logistics để theo dõi tình trạng hàng hóa, phương tiện vận chuyển. Điều này giúp:
Doanh nghiệp giám sát nhiệt độ, độ ẩm, vị trí container trong thời gian thực.
Hạn chế rủi ro đối với hàng dễ hư hỏng (thực phẩm, dược phẩm).
Giảm tổn thất do hàng hóa bị hỏng hoặc thất lạc.
Bài học cho Việt Nam:
Khuyến khích doanh nghiệp logistics sử dụng cảm biến IoT để theo dõi hàng hóa.
Phát triển hệ thống trung tâm điều phối logistics thông minh để kết nối toàn bộ mạng lưới vận chuyển.
Trung Quốc có 7/10 cảng biển lớn nhất thế giới, như Thượng Hải, Thâm Quyến, Ninh Ba-Chu Sơn. Chính phủ Trung Quốc đầu tư mạnh vào tự động hóa cảng, giúp:
Xử lý nhanh hơn 50% lượng container so với các cảng truyền thống.
Giảm chi phí vận hành nhờ vào hệ thống cần cẩu tự động, robot bốc xếp.
Bài học cho Việt Nam:
Đầu tư nâng cấp cảng Cát Lái, Lạch Huyện, Cái Mép-Thị Vải theo mô hình cảng thông minh.
Áp dụng công nghệ AI và tự động hóa vào quản lý cảng để tăng tốc độ xử lý hàng hóa.
Trung Quốc có hệ thống đường sắt cao tốc lớn nhất thế giới, giúp vận chuyển hàng hóa nhanh hơn, giảm phụ thuộc vào vận tải đường bộ.
Bài học cho Việt Nam:
Đầu tư phát triển hệ thống đường sắt logistics kết nối các cảng biển với khu công nghiệp.
Cải thiện hạ tầng giao thông nội địa, đặc biệt là cao tốc Bắc - Nam, các tuyến đường kết nối miền Tây với cảng biển Đông Nam Bộ.
▶︎ Phát triển hạ tầng logistics: Đầu tư vào cảng biển, đường sắt và kho bãi hiện đại.
▶︎ Ứng dụng công nghệ số: AI, Blockchain, IoT trong quản lý chuỗi cung ứng.
▶︎ Đẩy mạnh logistics xanh: Sử dụng xe điện, năng lượng tái tạo trong vận tải.
▶︎ Nâng cao năng lực logistics nội địa: Cải thiện kết nối giữa cảng biển và khu công nghiệp.
Với tốc độ tăng trưởng nhanh, Việt Nam có tiềm năng trở thành trung tâm logistics khu vực Đông Nam Á, nếu biết tận dụng bài học từ Trung Quốc và triển khai chiến lược phát triển logistics một cách bền vững và hiệu quả.
Theo: vnexpress.net
>> Xem thêm: Xuất Khẩu Vào Trung Quốc: Ứng Phó Kịp Thời Với Biến Động Chính Sách